Nedir Bu GraphQL !
Kısaca GraphQL, verileri çekmek, sorgulamak, veriler üzerinde işlem yapmak için kullanılan bir sözdizimidir ve genelde sunucudaki verileri bir istemciye yüklemek için kullanılır.
GraphQL, web uygulamalarında veri sorgulama ve manipülasyon için kullanılan bir API sorgulama dilidir. 2012'de Facebook tarafından geliştirilen GraphQL, 2015'te açık kaynak olarak yayımlandı ve o günden itibaren birçok geliştirici ve şirket tarafından yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
GraphQL'in özelliklerini ve avantajlarını özetlemek gerekirse:
-
Esnek Veri Sorgulama: GraphQL, istemci tarafında yalnızca ihtiyacınız olan veriyi sorgulamanıza olanak tanır. Örneğin, geleneksel REST API'lerinde her zaman belirli bir veri yapısı dönülürken, GraphQL'de istemci sadece istediği alanları belirtir ve sunucu yalnızca bu verileri gönderir.
-
Tek Bir Endpoint: REST API'lerinde genellikle her kaynak (örneğin, kullanıcılar, ürünler) için farklı endpoint'ler olur. GraphQL ise tüm sorgular için tek bir endpoint kullanır, bu da API tasarımını daha basit ve yönetilebilir hale getirir.
-
Veri Manipülasyonu: GraphQL, yalnızca veri sorgulamakla kalmaz, aynı zamanda veriyi değiştirme (mutasyon) işlemlerini de destekler. Yani, hem veri çekme hem de veri güncelleme işlemleri tek bir dil ile yapılabilir.
-
Gerçek Zamanlı Veri: GraphQL, "subscriptions" özelliği ile gerçek zamanlı veri akışını destekler. Bu, uygulamaların anlık değişiklikleri takip etmelerine olanak tanır (örneğin, bir chat uygulamasında yeni mesajların anında görünmesi).
-
Tipe Dayalı Yapı: GraphQL, şemalara dayanır. Bu şemalar, veri yapılarını tanımlar ve geliştiricilerin API'yi nasıl kullanacaklarına dair net bir rehber sunar. Bu sayede hatalar daha kolay tespit edilir.
GraphQL'in Temel Bileşenleri:
-
Query: Veri çekme işlemini tanımlar. İstemci, gerekli verileri belirtir ve sunucu bu verileri döner.
-
Mutation: Veriyi değiştirme işlemlerini tanımlar (örneğin, veri ekleme, güncelleme veya silme).
-
Subscription: Gerçek zamanlı veri akışını sağlar.
-
Schema: API’nin yapısını tanımlar. Hangi verilerin mevcut olduğunu, bu verilere nasıl erişileceğini ve veri manipülasyonlarının nasıl yapılacağını belirtir.
-
Resolver: Sorguların nasıl işleneceğini belirleyen fonksiyonlardır. GraphQL sunucusu bu fonksiyonlar aracılığıyla veriye erişir ve dönüş yapar.
GraphQL’in Avantajları:
- Verimli Veri Kullanımı: İstemciler yalnızca ihtiyaç duyduğu veriyi alır, böylece gereksiz veri transferi ve bant genişliği israfı önlenir.
- Teknik Borç Azaltma: Esnek sorgular sayesinde, önceden tanımlanmış endpoint'ler yerine istemciler, ihtiyaçlarına göre veri alabilir.
- Kolay Geliştirme ve Bakım: API'lerinizi güncellemek veya genişletmek daha kolaydır çünkü istemcilerin ihtiyaç duyduğu alanlar belirli bir şema üzerinden tanımlanır.
GraphQL ile REST API Karşılaştırması:
- REST: Her kaynağın (örneğin, kullanıcılar, ürünler) ayrı bir endpoint'i vardır. Bu, bazen çok fazla istek yapılmasına yol açabilir (n+1 problemi).
- GraphQL: Tek bir endpoint üzerinden tüm veri sorgulamaları yapılabilir ve yalnızca ihtiyaç duyulan veriler alınır.
Sonuç olarak, GraphQL modern web ve mobil uygulamalarında veri etkileşimini daha verimli ve esnek hale getiren güçlü bir araçtır.
